İL ÖZEL İDARESİ
İL ÖZEL İDARESİ GÖREVLERİ
T.C. Anayasa’sının 127. maddesi’nin ilk paragrafında “Mahallî idareler; il, belediye veya köy halkının mahallî müşterek ihtiyaçlarını karşılamak üzere kuruluş esasları kanunla belirtilen ve karar organları, gene kanunda gösterilen, seçmenler tarafından seçilerek oluşturulan kamu tüzel kişileridir” denilmekte ve İl Özel İdareleri de bu kapsam çerçevesinde görevlerini yerine getirmektedirler.
Kamu Yönetimi Reformu çalışmaları çerçevesinde hazırlanan 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanunuyla birlikte İl Özel İdarelerinin görevleri önemli oranda arttırılmıştır. Anılan Kanunun 6. maddesine göre İl Özel İdarelerinin yetki görev ve sorumlulukları şöyledir;
“Sağlık, tarım, sanayi ve ticaret, ilin çevre düzeni planı, bayındırlık ve iskan, toprağın korunması, erozyonun önlenmesi, kültür ve sanat, turizm, sosyal hizmet ve yardımlar, yoksullara mikro kredi verilmesi, çocuk yuvaları ve yetiştirme yurtları, ilk ve orta öğrenim kurumlarının arsa temini, binalarının yapımı, bakım ve onarımı ile diğer ihtiyaçlarının karşılanmasına ilişkin hizmetleri il sınırları içinde,
İmar, yol, su, kanalizasyon, katı atık, çevre, acil yardım ve kurtarma, orman köylerinin desteklenmesi, ağaçlandırma, park ve bahçe tesisine ilişkin hizmetleri ise belediye sınırları dışında, yapmakla görevli ve yetkilidir.”
Merkezi idare tarafından yürütülen görev ve hizmetlere ait yatırımlardan ilgili Bakanlıkça uygun görülenler, İl Özel İdareleri eliyle de gerçekleştirilebilmektedir. Bu yatırımlara ait ödenekler, ilgili kuruluş tarafından o İl Özel İdaresi bütçesine aktarılmakta, İl Özel İdaresi bu yatırımların yüzde yirmi beşine kadar olan kısmı için kendi bütçesinden harcama yapabilmektedir. Merkezi idare, ayrıca, desteklemek ve geliştirmek istediği hizmetleri proje bazında gerekli kaynaklarını ilgili İl Özel İdaresine aktarmak suretiyle onlarla işbirliği içinde yürütebilmektedir. Bu kaynak ve ödenekler özel idare bütçesi ile ilişkilendirilmemekte ve başka amaçla da kullanılamamaktadır.
Kanunun yine aynı maddesinde “İl çevre düzeni plânı; valinin koordinasyonunda, büyük şehirlerde Büyükşehir belediyeleri, diğer illerde il belediyesi ve İl Özel İdaresi ile birlikte yapılır. İl çevre düzeni plânı belediye meclisi ile il genel meclisi tarafından onaylanır. Hizmetlerin yerine getirilmesinde öncelik sırası, İl Özel İdaresinin malî durumu, hizmetin ivediliği ve verildiği yerin gelişmişlik düzeyi dikkate alınarak belirlenir.
İl özel idaresi hizmetleri, vatandaşlara en yakın yerlerde ve en uygun yöntemlerle sunulur. Hizmet sunumunda özürlü, yaşlı, düşkün ve dar gelirlilerin durumuna uygun yöntemler uygulanır.
Hizmetlerin diğer mahallî idareler ve kamu kuruluşları arasında bütünlük ve uyum içinde yürütülmesine yönelik koordinasyon o ilin valisi tarafından sağlanır.” denilmektedir.
İl özel idaresinin yetkileri ve imtiyazları ise İl Özel İdaresi Kanununun 7. maddesinde belirtilmektedir. Bunlar ise;
• Kanunlarla verilen görev ve hizmetleri yerine getirebilmek için her türlü faaliyette bulunmak, gerçek ve tüzel kişilerin faaliyetleri için kanunlarda belirtilen izin ve ruhsatları vermek ve denetlemek,
• Kanunların İl Özel İdaresine verdiği yetki çerçevesinde yönetmelik çıkarmak, emir vermek, yasak koymak ve uygulamak, kanunlarda belirtilen cezaları vermek,
• Hizmetlerin yürütülmesi amacıyla, taşınır ve taşınmaz malları almak, satmak, kiralamak veya kiraya vermek, takas etmek, bunlar üzerinde sınırlı aynî hak tesis etmek,
• Borç almak ve bağış kabul etmek,
• Vergi, resim ve harçlar dışında kalan ve miktarı yirmi beş milyar Türk Lirasına kadar olan dava konusu uyuşmazlıkların anlaşmayla tasfiyesine karar vermek,
• Özel kanunları gereğince İl Özel İdaresine ait vergi, resim ve harçların tarh, tahakkuk ve tahsilini yapmak.
• Belediye sınırları dışındaki gayri sıhhî müesseseler ile umuma açık istirahat ve eğlence yerlerine ruhsat vermek ve denetlemek.
İletişim
İl Özel İdare Genel Sekreteri
Abdulkadir Özer
